Sensitief zijn voor trauma en hechting: Inspiratie vanuit de algemene GGZ en de forensische GGZ

Meer info

Binnen het domein van de geestelijke gezondheidszorg ontmoeten we regelmatig mensen die doorheen hun leven traumatische ervaringen hebben meegemaakt.  Een traumatische geschiedenis kan de manier waarop we naar onszelf en naar de wereld kijken beïnvloeden. Dit levensverhaal beïnvloedt mogelijks de ontwikkeling van bepaalde symptomen, de hechtingsstijl en de manier waarop we in relatie staan.

In het begeleiden van mensen met een psychische kwetsbaarheid zien we hierbij soms uitingsvormen in destructief gedrag en complexe (begeleidings)relaties. De hulpverleningsrelatie als fundament in de behandeling van psychisch kwetsbare mensen komt hierdoor wel eens onder druk te staan. Hulpverleners hebben het gevoel vast te lopen in de begeleidingsrelatie. Er ontstaat frustratie omdat de voorgeschiedenis van de persoon te weinig of net te veel aandacht krijgt. Ondanks een zorgzame en empathische benadering blijft een zorgontvanger schadelijk gedrag stellen. Strafbaar schadelijk of destructief gedrag kan ervoor zorgen dat zorgontvangers in forensische psychiatrische zorgcircuits terechtkomen. Binnen deze context lijkt een complexe traumatische voorgeschiedenis vaak kenmerkend voor de doelgroep, met een vage grens tussen slachtoffer en dader.

Uit de praktijk blijkt dat hulpverleners helpende denkkaders missen om rekening te houden met hechting en trauma in de begeleidingsrelatie. Dit is een thema waarbinnen de forensische setting al heel wat expertise bestaat. Er wordt hier steeds aandachtiger gekeken naar het slachtofferdeel binnen de dader.

Voor deze studiedag kiezen we ervoor om beroep te doen op de expertise van onderzoekers en hulpverleners voornamelijk werkzaam in een forensische context. De gebrachte inhouden zijn echter breed inzetbaar in de reguliere GGZ-context. We nemen jullie tijdens deze studiedag graag mee naar het boeiende thema van trauma en hechting en de impact op de begeleidingsrelatie. Er worden helpende denkkaders aangereikt om bewuster met trauma en hechting om te gaan in het begeleiden van mensen. Dit resulteert in trauma-sensitieve zorg, waarbinnen de zorgontvanger zich hopelijk telkens wat meer begrepen kan voelen.

Programma 

9u15 - 9u45: Onthaal

9u45 - 10u: Verwelkoming 

10u - 12u30: Plenaire lezing: Trauma met Ybe Casteleyn

12u30 - 13u30: Lunch met broodjes

13u30 - 15u: Keuzeoptie workshop 1 of 3

15u30 - 17u: Keuzeoptie workshop 2 of 4

17u - 18u: Receptie en netwerkmoment

 

Plenaire lezing:

In de plenaire sessie krijgen de deelnemers een overzicht van de definitie en symptomen van trauma alsook helpende denkkaders aangereikt.

We gaan in op de neurobiologie van trauma, bespreken de klassieke reacties op trauma, de F’en: friend, face, fight, flight, freeze, flop, faint, fawn, follow, fragment. Het tijdsverloop van trauma, verschillende soorten trauma, en in het bijzonder het verschil tussen PTSD en C-PTSD komen aan bod. We gaan dieper in op de cruciale factor hechting bij C-PTSD. Volgende kaders en begrippen worden uitgelegd: Window of Tolerance; The Good, The Bad & The Ugly; Sense of Self en Sense of Belonging, Nobody Home en Alive & Kicking.

We gaan voor een interactieve voordracht met een panel (Isabelle Vandevoorde, Thomas Raemdonck, Bram Vanthournout en Tinne Van Turnhout)  dat instaat voor de vertaalslag naar de praktijk. Ook vragen uit het publiek zijn welkom.

Biografie Ybe Casteleyn

Ybe Casteleyn heeft meer dan 20 jaar ervaring als trauma-expert in verschillende contexten met diverse soorten van trauma’s: mensen die door hun verleden achterna gejaagd worden, overlevenden van kindermisbruik, vluchtelingen en asielzoekers, slachtoffers van ongelukken en misdaden, de slachtoffers van de terroristische aanslagen in Brussel. Ybe studeerde af in moraalwetenschappen, volgde de 4-jarige opleiding integratieve psychotherapie en is opgeleid als familiemediator, gespecialiseerd in opstellingen en psychotraumatologie. Ze is gastdocent aan de post-graduaat opleiding psychotraumatologie aan de VUB, oud-lid van de Raad van Bestuur van het BIP (Belgisch instituut voor Psychotraumatologie), erkend supervisant, lid van de ESTSS (European Society for Traumatic Stress Studies). Ze heeft een ECP accreditatie (European Certificate Psychotherapie) en is lid van de Adviesraad van Traumanet. Op dit moment verzorgt Ybe verschillende trauma- en slachtofferhulpopleidingen. Over haar vakgebied schreef ze een boek: ‘Sterker worden waar het pijn doet’.

Workshop 1: Trauma-informed care in de forensische zorg

Onder forensisch psychiatrische patiënten zijn er velen van hen die te maken hebben met trauma-gerelateerde klachten, welke bepalende invloed hebben op de ontwikkeling en het welzijn van deze patiënten. Het integreren van trauma-informed care in de forensische zorg biedt handvaten om met deze trauma-gerelateerde klachten en het daaruit voortkomende gedrag om te gaan. In deze lezing vertelt Annabel Simjouw over het inbedden van trauma-informed care binnen de forensische zorg en worden er praktijkvoorbeelden aangedragen om de vertaalslag naar de werksetting te maken.

Biografie Annabel Simjouw

Annabel Simjouw werkt als onderzoeker bij de Van der Hoeven Kliniek, een centrum voor forensische psychiatrie. Haar onderzoek richt zich op traumabehandeling en trauma-informed werken in de forensische zorg.

Workshop 2: Secundaire traumatisering en mentale veerkracht van hulpverleners

Het werk in de forensische psychiatrie is uitdagend en interessant. De meeste mensen kiezen bewust voor dit vak. Toch zijn er ook moeilijke kanten. Hulpverleners in de forensische psychiatrie krijgen bijvoorbeeld te maken met agressief gedrag van cliënten. Ook andere gebeurtenissen tijdens het werk kunnen veel indruk maken op professionals, zoals suïcide van cliënten. In deze workshop gaat Nienke Verstegen in op recent onderzoek naar traumatisering en mentale veerkracht bij hulpverleners. Welke impact kunnen agressie incidenten op medewerkers hebben? En vooral: wat is ervoor nodig om veerkrachtig te blijven in het werk?

Biografie Nienke Verstegen

Nienke Verstegen werkt als onderzoeker in de Van der Hoeven Kliniek, een centrum voor forensische psychiatrie, en als docent forensische psychologie aan de Universiteit Utrecht. Haar onderzoek gaat over geweld tijdens de behandeling en impact daarvan. 

Workshop 3: Trauma- en hechtingssensitief werken in een forensische psychiatrie. Kan het bij volwassen met een verstandelijke beperking: Hoe doen we het in PC Sint-Jan-Baptist? 

Tijdens deze sessie zullen we ingaan op de verschillende aspecten van emotionele ontwikkeling en hoe trauma en hechting daarop invloed kunnen hebben. Daarnaast zullen we praktijkvoorbeelden bespreken om de theorie in de praktijk te brengen. Dit is specifiek gericht op werken met een complexe (forensische) doelgroep, waarbij we ingaan op de uitdagingen en mogelijke oplossingen.

Biografie Aristo Ongena

Aristo Ongena heeft 9 jaar ervaring binnen forensische psychiatrie met specialisatie voor mensen met een verstandelijke beperking en werkt op heden als wetenschappelijk onderzoeker binnen P.C. Sint-Jan-Baptist. Daarnaast is hij betrokken aan de vakgroep Orthopedagogiek van de UGent in kader van zijn doctoraatsonderzoek rond ‘emotionele ontwikkeling in de forensische psychiatrie’ en is hij binnen SENS-EO trainer van emotionele ontwikkeling

Biografie Gert De muynck

Gert De Muynck heeft 4 jaar ervaring binnen de forensische psychiatrie met specialisatie voor mensen met een verstandelijke beperking en het plegen van seksuele delicten. Werkt op heden als orthopedagoog binnen de High-Risk vrouwenafdeling van P.C. Sint-Jan-Baptist. Is binnen ditzelfde ziekenhuis aangesteld als trainer van emotionele ontwikkeling.

Workshop 4: Trauma en zelfbeschadigend gedrag

Zelfbeschadigend gedrag door (forensisch) psychiatrische patiënten is een onderbelicht thema, terwijl het enorme impact kan hebben op alle betrokkenen en het een belangrijke voorspeller is voor agressie naar anderen. Er is een duidelijke relatie gevonden tussen trauma en zelfbeschadigend gedrag. In deze workshop gaat Vivienne de Vogel in op de functie van zelfbeschadigend gedrag en de relatie met trauma. Aan de hand van casuïstiek zal worden gesproken over hoe dit gedrag zo veel mogelijk voorkomen kan worden in de dagelijkse praktijk.

Biografie Vivienne de Vogel

Vivienne de Vogel is bijzonder hoogleraar Forensische Zorg aan de Universiteit Maastricht, lector aan de Hogeschool Utrecht, en werkt als onderzoeker bij de Van der Hoeven Kliniek, een centrum voor forensische psychiatrie. Haar onderzoek concentreert zich op gendersensitief werken in de forensische zorg, risicotaxatie van gewelddadig gedrag, traumabehandeling en mentale veerkracht bij professionals.

Inschrijving  

Je kan tot 5 mei 2023 inschrijven via de website. Na inschrijving krijg je een bevestiging en een factuur. De factuur geldt als inschrijvingsbewijs. Met je inschrijving verklaar je je akkoord met de inschrijvings-, annulerings- en betalingsvoorwaarden zoals vermeld op de website.  

Na inschrijving ontvang je een mail om je keuze van workshops door te geven.

Attest  

Na afloop ontvang je een attest van deelname. Annulering  

Kan je toch niet aanwezig zijn? Graag mailen naar sylvie.demeulemeestere@vives.be 

 

Meer informatie 

Hadewijch Blockeel
hadewijch.blockeel@vives.be

Sofie De Visschere 
sofie.devisschere@vives.be